Het lijkt allemaal heel logisch; iemand zegt iets tegen je of er gebeurt iets met je, en wat volgt is jouw reactie. Maar, als je reageert dan is daar al een heel proces aan vooraf gegaan. Jouw reactie is gekoppeld, bewust of onbewust, aan de betekenis die je geeft aan deze gebeurtenis. Waar het om gaat is het ABC van onze gedachten en gevoelens;
- A (Activating event): De gebeurtenis die aanleiding is voor een emotionele reactie. Wat is de situatie, wat is er gezegd, wat is er gebeurd?
- B (Belief): De ideeën of gedachten over deze gebeurtenis. Wat gaat er in je hoofd om, wat denk je allemaal?
- C (Consequence): De gevolgen, de reactie n.a.v. de gebeurtenis. Welke gevoelens heb je (emotionele en fysieke reactie) en wat doe je?
De stelling is dat het niet de gebeurtenis (A) is die leidt tot een bepaalde consequentie (C), maar de manier waarop je die bepaalde gebeurtenis bekijkt (B).
Irrationele gedachten
Grondslag voor deze zienswijze is RET (Rationele Emotieve Therapie) later uitgewerkt als Rationele Effectiviteits Training. Centraal staat de relatie tussen ons denken en onze emoties. Onze manier van denken bepaalt hoe we tegen het leven, onze werkzaamheden en de bijbehorende problemen aankijken. Nu kunnen onze gedachten rationeel maar ook irrationeel zijn. Gedachten en ideeën die een belemmering vormen voor een goed functioneren zijn irrationele (ongezonde) gedachten. Deze gedachten veroorzaken overmatige emotie en stress. Veel voorkomende irrationele gedachten zijn:
- als ik een fout maak dan ben ik een mislukkeling
- anderen moeten mij altijd eerlijk en netjes behandelen
- iedereen moet van mij houden
- ik ben zoals ik ben, ik kan me daarom niet veranderen
- iedereen moet zich aan de regels houden
- alles moet precies gaan zoals ik dat wil
Met een andere blik
Door je bewust te worden van de manier waarop je naar een gebeurtenis kijkt, kun je het denken over de gebeurtenis aanpakken. Het veranderen van je denkpatroon kan je dus helpen om je anders te voelen en je anders te gedragen.
- ga na welke gedachten je hebt, je gedachten zijn vaak onbewust en automatisch dus het kost misschien wat moeite om ze onder woorden te brengen
- onderzoek of deze gedachten wel reëel zijn, stel ze ter discussie, onderzoek samen met iemand die jou goed kent of ze echt kloppen
- vervang je gedachten die irreëel of disfunctioneel zijn door gedachten die wel reëel of functioneel zijn
- denk na over het nieuwe gevoel dat er zal zijn, het nieuwe gedrag dat je gaat vertonen en de nieuwe gevolgen die dat zal hebben